Tüp Bebek Nedir ?

Yumurta ve sperm hücresinin laboratuvar koşullarında birleştirilerek embriyo oluşturulması, geliştirilmesi ve anne rahimine transferi işlemlerini içeren üremeye yardımcı tekniklerin bütünüdür.
Tüp bebek tedavilerinde başarısızlık
Bazı çiftler defalarca denemelerine rağmen gebelik elde edemeyebilirler.Bu problem farklı nedenlerden kaynaklanabilmektedir.
Yetersiz yumurta oluşumu:
Yumurtalıkların istenen sayı ve kalitede yumurta üretememesidir. Yaşa bağlı olabileceği gibi yumurtalıkların uyarıya dirençli olmasından veya erken menapozdan olabilir. Bu tür hastalarda genelde FSH hormon düzeyleri yüksektir. Özel uygulamalara gerek duyulur. Mevcut ilaç dozları yükseltilmesinin yanı sıra yardımcı bazı yeni ilaçların ( letrozol,L-arginin ,DHA,Tmx vb,) kullanılması faydalıdır.
Döllenme olmaması:
Bir araya getirilen yumurta hücresiyle sperm hücresinin normal olmasına rağmen döllenmenin olmaması gebelik şansını yok eder. Bunun sebebi her iki hücrenin de sahip olabileceği genetik bozukluklar olabilir. Hücrelerde döllenmeyi tetikleyecek elektrobiyokimyasal enerji bağlantılı aksamalar vardır. Bu tür durumlarda genetik incelemeler yapılmalı ve hücreye elektrik uygulaması(Piezo elektrik uyarımı) yapılmalıdır. Piezo elektrik uygulaması yeni ve etkili bir yöntemdir. Hücreyi döllenmeye kışkırtmakta embriyo oluşumunu uyarmaktadır. Ayrıca mikroinjeksiyon (ICSI) uygulamasıda yüz güldürücüdür.
Embriyo bölünmemesi:
Laboratuvar ortamının yeterli olmaması neden olabileceği gibi,sperm ve yumurta hücrelerinin yeterli kalitede olmaması, anne baba adayının taşıdığı bazı genetik kusurlar da buna sebep olabilir.
Transfer edilmiş embriyonun tutmaması
Yukarıda saydığımız etkenler bu durumda da geçerlidir. Ayrıca tedavi hazırlıkları sürecinde rahim iç dokusunun yetersiz kalınlaşması, yetersiz hormonal desteğin sağlanması, kalitesiz embriyoların transfer edilmesi de sebepler arasında olabilir. Uygun koşulların sağlanması bu açıdan çok önemlidir.E2 hormon düzeyinin çok düşük ya da çok yüksek olması da embriyonun rahme tutunamamasına neden olabilir. Laser, mekanik veya kimyasal yöntemlerle embriyo kapsülüne açılan delikler embriyoya zarar vermeden tutunmayı kolaylaştırır.
Oluşan gebeliğin erken dönemde düşmesi:
Düşüğün engellenmesi için transfer sonrası yoğun ilaç tedavileri verilir. Bunlar; gebeliğin devamından sorumlu progesteron hormonu, kan sulandırıcı aspirin, iğneler ve bebeği reddedebilecek olan anneden kaynaklanan mekanizmaları baskılayacak steroid dediğimiz hormonlardır. Erken dönemlerdeki düşüklerin çoğunluğu bebeğin genetik kusur taşımasından kaynaklanır. Çok ağır fiziksel zorlanmalar düşüğü tetikleyebilir. Kan pıhtılaşması eğilimi olan yada hormonal dengesizlik ve eksiklik yaşayan anneler de düşük yapabilir. Sistemik bazı hastalıklar (guatr, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, aşırı kansızlık, kan hastalıkları) ve bulaşıcı hastalıklar (brucella,toksoplasma,hepatit türleri,kızamıkcık, uçuk virüsü vs.) düşüğe neden olabilir.Bazı vakalarda herhangi bir düşük sebebi bulunamamaktadır.
OVARYAN HİPERSTİMÜLASYON SENDROMU( OHSS)
Bazı hastalar, tüp bebek tedavisi için verilen ilaçlara hassasiyet gösterebilmekte ve yumurtalıklar ilaçlara aşırı tepki verebilmektedir.Bu durumda çok fazla sayıda yumurta gelişimi olup, yumurtalıkların fazla büyümesi ve aşırı uyarılmış olan bu yumurtalıklardan gelen yüksek hormon seviyeleri nedeniyle uyarılmayı izleyen iki hafta içerisinde bazı yan etkiler oluşabilir. Bu yan etki ve belirtilerin birleşimine ise "Yumurtalık Hiperstimulasyon Sendromu" (Ovarian hiperstimulasyon sendromu-OHSS) denilmektedir.
Sadece tüp bebek tedavisi değil aşılamalarda dahi OHSS görülebilir. Tüm IVF uygulamalarının % 4-5’inde OHSS ortaya çıkabilir.
Tüp bebek programında olan hastaların çoğu OHSS belirtileri yaşamaktadır.Ancak bu hastaların çoğunda bu belirtiler normal yaşamı etkilemeyecek durumdadır.
OHSS'nin BELİRTİLERİ
• Büyümüş yumurtalıklar sebebiyle alt batın bölgesinde gelişen ağrılar,
• Bulantı, kusma ve diyare (ishal),
• Akciğerlerde sıvı birikimi nedeniyle nefes darlığı (ağır vakalarda görülebilmektedir),
• Kan pıhtılaşmasında ve yoğunluğunda artma nedeniyle damarlarda pıhtı oluşma riski (ağır vakalarda görülebilmektedir),
• Vücut sıvı ve elektrolit dengesinde bariz bozulmalar,
• Ağır vakalarda dehidratasyon (susuz kalma).
Hiperstimulasyon Nasıl Meydana Gelmektedir ?
OHSS' nin nedenleri net olarak bilinmemektedir. Bu sendrom nadiren yumurta sayısı normal veya düşük olan kadınlarda görülür.
OHSS sendromunun, 10 yumurtadan daha az sayıda yumurta toplanmış hastalarda görülmesi oldukça nadir rastlanan bir durumdur. Gelişen yumurta sayısının artması ile bu sendromun ortaya çıkma riski artmaktadır.
Yumurtalık ve diğer organlar tarafından salgılanan çeşitli hormonlar ve kimyasallar, vücuttaki küçük kan hücrelerinin geçirgenliğini etkileyebilmektedir. Bu durum, olmaması gereken yerlerde sıvı birikiminin olmasına neden olmaktadır. (örneğin, arterler ve damarlar yerine karın boşluğunda veya deri altındaki dokularda sıvı birikimi olması). Böyle bir durum şişkinlik ve rahatsızlık yaratmaktadır.
Böbreklere giden suyun azalması nedeniyle, daha az idrar oluşmakta ve vücuttaki sodyum ve potasyum dengesi zarar görebilmektedir.
OHSSin TEDAVİSİ
(a) Hafif Şiddette Hiperstimulasyon
• Hafif Şiddette hiperstimulasyon, karın bölgesinde şiddetli olmayan gerginlik ve ağrı ile karakterize edilir ve genellikle yatak istirahati ve ağrı kesicilerle tedavi edilir.
• Ağızdan sıvı alımı ile vücudun sıvı alması korunur.
• Sık aralıklarla az yemek yenmesi sağlanır.
• Hastanede yatarak tedavi nadiren gerekli olur.
(b) Orta ve Yüksek Şiddette Hiperstimulasyon
Genellikle gözlem ve yatak istirahatı amacıyla hastanın hastanede yatarak tedavi görmesini gerektirir.
• Vücuda sıvı ve protein takviyesi amacıyla serum tedavisi başlanır.
• Bulantı ve kusma giderici ilaçlar verilir.
• Kanın aşırı pıhtılaşmasını engellemek amacıyla heparin enjeksiyonu yapılır.
• Günlük kan testleri ile kan yoğunluğu ve elektrolit düzeyleri bakılır.
• Parasentez. Bu yöntem bir kateter vasıtasıyla karın boşluğunda biriken sıvının alınması işlemidir. İleri seviyede hiperstimulasyonun tedavisinde kullanılan en faydalı tedavilerden biridir. Ultrason altında yapılan nispeten acısız bir işlemdir.
Tüp Bebek Uygulamasının Temel Aşamaları:
Sizin infertilite probleminizin sebebinin irdelendiği ya da önceki denemelerinizin değerlendirilerek hangi tedavi planının uygulanacağının belirlendiği randevu olup bu görüşmede doktorunuzu bilgilendirmeniz oldukça önemlidir. Hazırlık aşaması, bazı kan tetkiklerini, kültürleri, histerosalpingografiyi (HSG), hormonal incelemeleri, doktor muayenesini, hemşire bilgilendirmesini ve maliyet bilgilendirmesini içerir. Bu tetkiklerin tüp bebek uygulaması başlamadan önce yapılması ve tamamlanması önemlidir.

İnfertil ailenin görüşmeye birlikte gelmesi, uygun tedavi protokolünün kararlaştırılması açısından ve çiftleri tatmin olması açısından son derece önemlidir. Erkeğin spermiyogram değerlendirmesinin yapılabilmesi için 3-5 günlük cinsel perhizle, kadının ise adetinin 2. günü muayeneye gelmeleri özellikle şehir dışı hastalarımıza tedavinin başlamasında zaman kazandıracaktır.
Ovulasyon indüksiyonu:
Normalde her sağlıklı kadın ayda bir tane yumurta üretmekte olup bizler ovulasyon indüksiyonu yani yumurtlamayı arttırıcı ilaçların tatbiki ile Tüp Bebek uygulamalarında gebelik elde etme ihtimalini arttırabilmekteyiz. Yumurtalıkları uyarıcı bu ilaçlar ortalama 7-10 gün süre ile kullanılır.Yumurtalıklardaki foliküllerin gelişimi periyodik olarak yapılan ultrasonografik ve hormonal incelemelerle takip edilir. Bu bulgulara göre yumurtaların toplanması için en uygun zaman belirlenir. Yeterli büyüklüğe gelen foliküllerdeki olgun yumurtaların toplanabilmesi için HCG uygulaması yapılır.
Yumurta toplama(OPU):
Yumurtalıkların uyarılması ile olgunlaşan yumurtaların, vajinal ultrason yardımı ile genel veya lokal anestezi altında toplanma işlemidir. Yumurta toplama işlemi yaklaşık 15-20 dakika sürer. Bir saat istirahat sonrası, hasta evine gidebilir.
Sperm örneği verme:
Yumurta toplama işleminin yapıldığı gün mikroenjeksiyon işleminde kullanılmak üzere erkekten steril bir kap içerisine semen örneği uygun koşullarda alınır. Semen örneği içindeki sperm hücreleri çeşitli yöntemlerle ayrılarak işleme hazırlanır. Bu sayede hareket ve şekil bakımından en iyi sperm hücreleri seçilmiş olur.
Klasik tüp bebek yöntemi (IVF-In vitro Fertilizasyon)